Mahabodhi Temple | महाबोधी महाविहारावर ब्राम्हणाचे वर्चस्व का?

जिवतीत सम्राट अशोक जयंतीनिमित्त संतप्त ठराव

चंद्रपूर | जिल्ह्यातील जिवती येथे भारतीय बौद्ध महासभा व समता सैनिक दलाच्या वतीने चक्रवर्ती सम्राट अशोक यांची २३२९ वी जयंती मोठ्या उत्साहात साजरी करण्यात आली. परंतु, केवळ सोहळा नव्हे, तर एक ठोस आवाज, एक निर्धार आणि एक आक्रोशदेखील तिथून उमटला. Mahabodhi Temple बुध्दगया येथील महाबोधी महाविहारात ब्राह्मण पुजाऱ्यांचे वर्चस्व आणि बौद्धांची होणारी पिळवणूक या पार्श्वभूमीवर एक संतप्त ठराव या कार्यक्रमात संमत करण्यात आला. १९४९ चा अन्यायकारक "बुध्दगया मंदिर कायदा" रद्द करण्याची मागणी करत, तालुका आणि शहर शाखेच्या संयुक्त बैठकीत बौद्ध अनुयायांनी केंद्र सरकारला थेट सवाल केला—बौद्धांची ऐतिहासिक स्थळे पुन्हा ब्राह्मणांच्या हातात का?

जिवती तालुक्यात भारतीय बौद्ध महासभा आणि समता सैनिक दलाच्या नेतृत्वात सम्राट अशोकांची जयंती साजरी करण्यात आली. कार्यक्रमात डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांचे नातू डॉ. भीमराव आंबेडकर यांच्या आदेशानुसार विशेष रूपाने साजरा करण्यात आला. Mahabodhi Temple तथागत बुद्ध, सम्राट अशोक आणि डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या प्रतिमांची पूजा आणि सामूहिक त्रिशरण पंचशील घेतले गेले. उपस्थितांनी बौद्ध संस्कृती, वारसा आणि राजकीय हक्कांबाबत ठाम भूमिका घेतली.

Also read :Jiwati Rural Hospital | जिवती ग्रामीण रुग्णालयासाठी पदनिर्मिती

जयंतीच्या औचित्याने घेण्यात आलेल्या बैठकीत अनेक मुद्द्यांवर चर्चा झाली. मुख्य विषय होता—बुद्धगया येथील महाबोधी मंदिराचा प्रश्न. Mahabodhi Temple आजही बौद्ध धर्माच्या सर्वात पवित्र स्थळी ब्राह्मण पुजारी व हिंदू प्रशासनाचे वर्चस्व आहे. याविरोधात ठराव संमत करून पुढील पायऱ्या निश्चित करण्यात आल्या. प्रमुख मागण्या खालीलप्रमाणे:

📜 महाबोधी महाविहाराविषयी मागण्या

१. महाविहाराचे व्यवस्थापन: महाबोधी महाविहाराचे व्यवस्थापन पूर्णतः बौद्धांकडे सोपविण्यात यावे.

२. कायदा रद्द: १९४९ चा "बुद्धगया मंदिर कायदा" तात्काळ रद्द करण्यात यावा.

३. अतिक्रमण हटवणे: गैरबौद्ध पुजाऱ्यांचे अतिक्रमण तात्काळ काढून टाकण्यात यावे.

४. जनआंदोलन: राष्ट्रीय स्तरावर स्वाक्षरी अभियान राबवून केंद्र व राज्य सरकारांवर दबाव टाकावा.

५. निवेदने: राष्ट्रपती, पंतप्रधान, सामाजिक न्याय मंत्री, बिहारचे मुख्यमंत्री यांना निवेदन पाठवले जावे.

महाबोधी मंदिर हे केवळ एक धार्मिक स्थळ नाही, तर बौद्ध धर्माचा जागतिक प्रतीक आहे. याच ठिकाणी तथागत बुद्धांना ज्ञानप्राप्ती झाली होती. Mahabodhi Temple परंतु, हा ऐतिहासिक वारसा आज बौद्धांपासून दूर ठेवला जातोय. कायद्यातील त्रुटी आणि प्रशासनाच्या सौम्य भूमिकेमुळे मंदिरात आजही ब्राह्मण पुजाऱ्यांचे वर्चस्व कायम आहे.

Also read :Indian Buddhist Society | भारतीय बौद्ध महासभेच्या कार्यकारिणीची नव्या नेत्यांसह प्रभावी स्थापना

१९४९ सालचा कायदा म्हणजे बौद्धांविरोधातील शासकीय षडयंत्र. हिंदू आणि ब्राह्मण पुजाऱ्यांनी महाबोधी परिसरावर केलेले अतिक्रमण हे केवळ धार्मिक नव्हे तर सांस्कृतिक शोषणाचे प्रतिक आहे. केंद्र सरकारच्या धार्मिक व अल्पसंख्याक मंत्रालयांनी यावर मौन बाळगल्यामुळे ही बाब आजही सुटलेली नाही. Mahabodhi Temple एका संपूर्ण धर्माच्या अस्तित्वाचा प्रश्न इथे निर्माण होतो आहे, आणि भारतीय राज्यघटनेत नमूद धर्मनिरपेक्षतेला ही बाब सरळ धक्का देणारी आहे.

जर मंदिर व्यवस्थापनाच्या नावाखाली एखाद्या विशिष्ट गटाने बौद्ध अनुयायांच्या धार्मिक भावनांवर आघात केला, तर IPC 295 (धार्मिक भावना दुखावणे), 153A (विवाद निर्माण करणारे कृत्य), व 505 (अफवा पसरवून शांती भंग) याखाली गुन्हे दाखल होऊ शकतात. याची चौकशी होणे अत्यावश्यक आहे.

बौद्धांचे धार्मिक स्थळे त्यांच्या ताब्यात नसणे ही भारतीय लोकशाहीची शोकांतिका आहे. मागील अनेक दशकांपासून महाबोधी मंदिराच्या स्वामित्वाबाबत प्रश्न उपस्थित होत आहेत, परंतु सर्वच पक्षांनी बौद्ध जनतेच्या या मागण्या केवळ निवडणुकीपूर्वी गाजवून नंतर गाळात ढकलल्या आहेत.

Also read :Parbhani Outrage | देशद्रोही कृत्याविरोधात संविधान प्रेमींचा आवाज बुलंद

📢 जाहीर निवेदन

• कोणतेही सरकार – केंद्र असो वा राज्य – या प्रश्नावर कधीही ठोस पावले उचलत नाही.
• संविधान निर्माता बाबासाहेब यांचे अनुयायी आजही मूलभूत धार्मिक हक्कांसाठी झगडत आहेत.
• हा मुद्दा आता केवळ धार्मिक नाही, तर सामाजिक न्याय आणि अस्तित्वाचा संघर्ष झाला आहे.

जिवतीतील कार्यक्रम एक प्रातिनिधिक संघर्ष दर्शवतो—एका ऐतिहासिक अन्यायाविरोधात उठलेला एक आवाज. तो आवाज केवळ चंद्रपूरच्या जिवतीतच नाही, तर देशभरातील कोट्यवधी बौद्धांचे प्रतिनिधित्व करतो. आणि या आवाजाला केंद्र सरकारने केवळ ऐकून चालणार नाही, तर त्वरित कृती करणे अपेक्षित आहे. Mahabodhi Temple महाबोधी मंदिर हे बौद्धांचे असूनच राहणार—हा हक्क भारत सरकारला मान्य करावा लागेल.

Also read :Congress Meeting : जिवतीत काँग्रेसची पराभवातून यशाकडे वाटचाल

डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांचे वारस व अनुयायी आजही संघर्षाच्या मार्गावर आहेत. जिवतीतील कार्यक्रम हा केवळ श्रद्धेचा नव्हे, तर हक्काचा जागर होता. Mahabodhi Temple बौद्ध समाजाला त्यांचे ऐतिहासिक वारसास्थळ परत मिळाले पाहिजे, आणि प्रशासनाने आता जाब द्यायलाच हवा. अन्यथा, देशातील सामाजिक समता आणि धर्मनिरपेक्षतेवर प्रश्नचिन्ह उभे राहील.

Why are Buddhists protesting against the Mahabodhi Temple administration?

Buddhists are protesting due to the continued control of the Mahabodhi Temple by Hindu Brahmin priests, which they believe is unjust. They demand full administrative rights over the temple, which holds deep religious and historical significance for them.

What is the 1949 Mahabodhi Temple Act and why is it controversial?

The 1949 Act allows a mixed management of the temple, with significant control retained by non-Buddhists. Buddhists argue this violates their religious autonomy and seek its repeal to regain full authority over their sacred site.

Who is leading the recent protest and movement?

The protest is being led by the Indian Buddhist Mahasabha and Samata Sainik Dal, under the guidance of Dr. Bhimrao Y. Ambedkar, the grandson of Dr. B.R. Ambedkar. Local branches, including those in Jivati, are actively mobilizing support.

What actions are being planned to escalate the protest?

A national signature campaign will be launched, followed by petitions to the President, Prime Minister, Union Minister of Social Justice, and the Chief Minister of Bihar, demanding the temple’s full handover to the Buddhist community.

#MahabodhiTemple #BuddhistHeritage #VeerPunekar #Mahawani #MarathiNews #MahawaniNews #AmbedkariteMovement #BuddhaJayanti #JivatiNews #Chandrapur #AshokaJayanti #BuddhistRights #IndianBuddhists #DrAmbedkarLegacy #SamataSainikDal #BuddhistAwakening #MahabodhiUnderSiege #1949ActRepeal #ReligiousFreedomIndia #MinorityRights #HinduDominance #TempleEncroachment #SocialJustice #ReligiousEquality #DrBhimraoAmbedkar #DalitStruggle #BuddhaGayaControl #ConstitutionalRights #SamratAshoka #IndianSecularism #BuddhistProtest #ReligiousDiscrimination #HeritageHijack #RightsOfBuddhists #TempleJustice #StopBrahminicalControl #JivatiBuddhists #BuddhistLeadership #SpiritualInjustice #EqualTempleRights #Repeal1949Act #RightToWorship #JusticeDelayed #IndianGovernance #ExposeInjustice #DemandAccountability #VeerJournalism #AggressiveReporting #ExposeTruth #Mahabodhitemple  #Buddhistrights  #Repeal1949act  #Templeencroachment  #Religiousfreedom  #Buddhistsundersiege  #Justiceforbuddhists  #Buddhagaya  #Mahabodhicontrol  #Hindudominance  #Ambedkaritemovement  #Dalitstruggle  #Religiousinjustice  #Spiritualequality  #Samratashoka  #Buddhajayanti2025  #Chandrapurnews  #Jivatievent  #Drambedkarlegacy  #Buddhistawakening  #Buddhistprotest  #Savemahabodhi  #Templejustice  #Repealunjustlaws  #Secularindia  #Socialjusticenow  #Stopdiscrimination  #Demandequality  #Exposeinjustice  #Endreligiousbias  #Castediscrimination  #Faithhijacked  #Samatasainikdal  #Indianbuddhists  #Buddhistheritage  #Religiousdiscrimination  #Righttoworship  #Historicalinjustice  #Fightforrights  #Constitutionalrights  #Religiousautonomy  #Aggressivejournalism  #Veerpunekar  #Mahawani  #Marathinews  #Indiaforbuddhists  #Buddhiststruggle  #1949actprotest  #Buddhistleadership  #Restoremahabodhi